In de Gentse Opera vond op donderdagavond 16 november de 15de editie van de Informele Top van Vlaanderen plaats, waar 500 vertegenwoordigers uit het academische, politieke, sociale, culturele circuit verzamelden in een informele sfeer. Deze Top stond in het teken stedelijkheid en verstedelijking : hoe moeten we onze steden klaarstomen voor een duurzame toekomst? Tijdens de academische zitting werd hier vanuit verschillende invalshoeken een antwoord op gezocht.

Vlaams minister-president en voorzitter van de Informele Top Jan Jambon beklemtoonde bij aanvang dat een voortrekkersrol voor de steden – “de kraamkamers van nieuwe ideeën en innovatie” – is weggelegd om de brede maatschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden. Tegelijk wees hij erop dat stadsgroei niet eindeloos is, waardoor politieke keuzes zich opdringen. Hij pleitte ervoor om op zoek te gaan naar nieuwe modellen om die ruimtelijke, sociale en ecologische meerwaarde te realiseren.

Politieke ideologie loskoppelen van beleid

Vanuit Tallinn, waar het grootste netwerk van Europese steden een bijeenkomst hield, trad Mathias De Clercq hem bij door te stellen dat de wendbaarheid zich in de steden bevindt, waar beslissingen direct voelbaar zijn. “Door het vertrouwen in lokale overheid zijn steden en gemeenten bij uitstek ook de kweekvijvers van de democratie en het meest geschikte niveau om een dam op te werpen tegen extremisme”, beklemtoonde de Gentse burgemeester. Dat steden bovendien onontbeerlijk blijken om de Sustainable Development Goals (SDG’s) te realiseren, greep zijn collega uit Braga, Ricardo Rio, aan om resoluut de kaart van duurzame mobiliteit en ecologie te trekken.

Power to the local level

In zijn keynote lichtte Bart Somers vervolgens zijn visie toe op stad en toekomst. Voor de burgemeester van Mechelen moet de stad zowel een bron van vrijheid als ontmoeting zijn, wat leidt tot vernieuwing en innovatie. In navolging van zijn Gentse collega ziet Somers de steden als wieg voor de democratie, maar hij pleit ook vurig voor meer samenwerking tussen steden onderling. Dat een efficiënter beleid en optimalere dienstverlening worden tegengehouden door kleinere dorpen en gemeenten, betreurt de Mechelse burgervader. “We moeten meer in teams in plaats van kokers werken, wat meer bevoegdheden voor lokale besturen betekent.” Om dit te verwezenlijken, is er volgens Somers nood aan een andere relatie tussen Vlaanderen en de steden.

Klimaat als leidraad

Hoe de stad van morgen er moet uitzien, toetste moderator Lisbeth Imbo af met een uitgebreid panel. Hoogleraar architectuur Michiel Dehaene merkte op dat stedelijke innovatie te weinig beleidsmatig wordt aangepakt, maar vaak vanuit stedelijke bewegingen voortvloeit. Ook nam hij het gebrek aan marktconform wonen op de korrel. “We moeten bouwen voor de bevolking die er nu is en herinvesteren in sociale woningbouw”. Voor Nele Van Damme van Upgrade Estate kan een verandering van mindset over woonvormen, onder meer via het delen van gemeenschappelijke faciliteiten, een antwoord bieden op de toenemende stadsdruk. Het verbindende effect verankert ook de sociale cohesie, wat volgens Badra Djait dan weer een positief effect heeft op de inclusiviteit in de steden. Voor Jan Raes van Opera Ballet Vlaanderen ligt daar ook een verbindende rol voor de cultuursector, onder meer door het openstellen van haar patrimonium en het betrekken van de stedelijke bevolking met participatieve trajecten.

Steden hebben ook geen andere keuze dan rekening te houden met de impact van de klimaatopwarming om hun leefbaarheid te vrijwaren. In zijn werk stelt landschapsarchitect Bas Smets alles in functie van het klimaat. “Je moet de stad bekijken als een levend organisme en het microklimaat van de plek in kaart brengen. Als we de steden nu niet leefbaar maken, zal dat beslissend zijn voor de komende 1000 jaar.”

De academische zitting werd verrijkt  door musici van Opera Ballet Vlaanderen en een evocatief gedicht door Saskia De Coster. 

Na afloop kwamen de genodigden samen aan de meeting points in de salons van de Opera voor een walkingdinner en netwerking. 

De Informele Top wordt gedragen door presenting partner Hudson, event partners Stibbe, EY, Ageas en Stad Gent, en de organiserende partners North Sea Port, imec, KU Leuven, Aquafin, Universiteit Gent, Gent Festival van Vlaanderen, Opera Ballet Vlaanderen en Voka. 

Contact 
Veerle Simoens
Directeur Gent Festival Van Vlaanderen
veerle@festival.be