TAKE THIS WALTZ 

De weldadige wervelingen van de Weense cultuur 

Wenen is muziek. Jaarlijks stemmen wereldwijd miljoenen mensen af op de sierlijke walsen en de vrolijke polka’s van het nieuwjaarsconcert van de Wiener Philharmoniker in de Gouden Zaal van de Musikverein. Maar dat is slechts een van de vele gezichten van dit wereldvermaarde orkest. Want de Wiener Philharmoniker opent in september ons Festival met twee meesterwerken die behoren tot zijn meer ernstige kernrepertoire: de romantische Vierde symfonie van Anton Bruckner en de indringende Onvoltooide van Franz Schubert. 

Wenen was eeuwenlang een thuishaven voor musici. Grote componisten zoals Schubert en Schönberg zijn er geboren. Nog veel meer componisten brachten er een groot deel van hun werkzame leven door, van Mozart tot Mahler. Antonio Vivaldi blies hier zijn laatste adem uit. 

De aantrekkingskracht van de stad op componisten en musici is onmiskenbaar. 

Toen Mozart in Wenen woonde, was de stad de bakermat van de klassieke stijl. Beethoven nam het stokje van hem over en stuurde de muziekgeschiedenis resoluut een nieuwe richting uit. Aan het begin van de 20ste eeuw werd Wenen nogmaals het centrum van muzikale vernieuwing. Terwijl Gustav Mahler de grenzen van het oude tonale systeem opzocht, broedde zijn protegé Arnold Schönberg op een nieuw idioom, waarin de klassieke harmonie definitief werd losgelaten. Zijn twaalftoonsmuziek had een doorslaggevende invloed op de muziek van de 20ste eeuw.  

Ook vandaag is Wenen nog steeds een muzikale magneet. De stad kan niet alleen uitpakken met een van de oudste en beste symfonieorkesten ter wereld, de Wiener Philharmoniker, ook de Weense opera behoort tot de meest prestigieuze huizen ter wereld. Op de lijst van directeuren prijken namen als Gustav Mahler, Richard Strauss en Herbert von Karajan. En de Weense conservatoria trekken uitzonderlijk talent uit alle windstreken aan. 

Wenen is een stad van tegenstellingen, een plek waar het klassieke hand in hand gaat met het ontwrichtende, waar de levensvreugde de melancholie ontmoet. Zo durft ook de doorgaans lichtvoetige wals wel eens zijn weemoedige kant te tonen, zoals die doorklinkt in het gedicht van Lorca waarop Leonard Cohen zijn song Take this waltz baseerde. En waar Schuberts Winterreise ons enerzijds koude rillingen bezorgt, verwarmt deze compositie tegelijkertijd ons hart.  

Uiteindelijk heeft de driekwartsmaat van de wals slechts één zware en twee lichte tijden: de lichtheid wint het altijd van de weemoed. ‘De toestand is hopeloos, maar niet ernstig’, zeggen de Weners; hun humor (de Wiener Schmäh) verbindt het goede leven steevast met een gezonde dosis zelfrelativering.  

Na de uitdagingen van het voorbije jaar zijn we langzamerhand wel weer toe aan een dansje. Tant pis als het nog een anderhalvemeterwals moet zijn; we zullen ons daarom niet minder laten meeslepen door het wervelende ritme ervan, en door alle andere juwelen uit de onuitputtelijke muzikale schatkist die Wenen is. 

Veerle Simoens 
Directeur Gent Festival van Vlaanderen  

Programma

• 6 september: Wiener Philharmoniker o.l.v. Herbert Blomstedt (Sint-Baafskathedraal) 
• 7 september: In de geest van Schönberg – Het Collectief (Opera Gent) 
• 8-9 september: HORIZON live (Handelsbeurs) 
• 10 september: Take this Waltz – lezing met Kurt Van Eeghem (Sint-Pietersabdij) 
• 11 september: KidsOdeGand (Bijlokesite) 
• 12 september: Whispering Leaves (Gentse stadstuinen) 
• 13 september: Janine Jansen & Amsterdam Sinfonietta (Muziekcentrum De Bijloke) 
• 14 september: A symphonic tribute to Leonard Cohen met Lady Linn, Daan en Symfonieorkest Vlaanderen o.l.v. Dirk Brossé (Capitole)
• 16 september: Showcases European Chamber Music Academy (MIRY Concertzaal) 
• 17 september: Schubert’s Wintereise met Ian Bostridge en Julius Drake (Opera Gent) 
• 18 september: OdeGand 
• 20 september: De viool van Mozart in Gent met Rolando Villazón, Hugues Borsarello en Paul Montag (Muziekcentrum De Bijloke) 
• 21 september: Sprankelend Salzburg met Camerata Salzburg, François Leleux en Rolando Villazón (Muziekcentrum De Bijloke) 
• 22 september: Après le bal – dansvoorstelling van Gabor Kapin (Capitole) 
• 24 september: Camerata RCO (MIRY Concertzaal) 
• 26 september: Vienna Stories met Anneleen Lenaerts en het Selini Quartet & Damian Posse (Sint-Pieterskerk)