Wat verklaart van Eycks weergave van de concrete werkelijkheid die zo plots lijkt op te duiken in de kunst van de eerste helft van de 15e eeuw? Drie factoren spelen daarin een cruciale rol: een drastische verbetering van de olieverftechniek, een ongezien observatievermogen van de kunstenaar en zijn grondige kennis.

De lezing van professor Martens gaat vooral in op dat laatste aspect: Jan van Eyck als geleerd kunstenaar (pictor doctus), zijn kennis van de klassieke literatuur, van de theologie, de alchemie en vooral van de optica.